Mensen samenbrengen - € 175.860

Waarom wordt Antwerpen ‘de koekenstad’ genoemd? We gaan op zoek naar  herinneringen aan de fabrieken, de koekengeur in de stad, volgen de kruimels van dit erfgoed en ontdekken zo wat er vandaag gebakken en gegeten wordt achter de Antwerpse gevels. 

We trekken door de 6 wijken van het district en gaan in samenwerking met buurthuizen/buurtcafés/culturele centra op zoek naar interessante en relevante verhalen. 

De geuzennaam ‘de Koekenstad’ is nog springlevend, maar het ontstaan van die naam en het erfgoed errond is niet bij iedereen bekend. Daar willen we verandering in brengen. 

In een participatief project gaan we op zoek naar de levendige herinneringen en de verhalen van Antwerpenaren die de stad nog als Koekenstad gekend hebben. We spreken met mensen die dagelijks voorbij de fabrieken wandelden, of er zelfs gewerkt hebben.

Maar in onze zoektocht naar wat de koek betekende voor onze stad, luisteren we ook naar de Antwerpenaar van vandaag en welke koek voor hem/haar/hun belangrijk is en waarom.

We gaan op stap met een mobiele bakoven doorheen de verschillende wijken van het district en vragen bewoners naar hun favoriete koekrecepten. We gaan deze koeken samen bakken en proeven en sprokkelen  doorheen dat proces verhalen  van mensen die samen  met hun koekjes ook hun eigen geschiedenis de stad binnenbrengen. Wat vertellen deze koeken over de mensen die ze kneden, bakken en op tafel zetten?

Vervolgens willen we al deze verhalen samenbrengen en vastleggen in een audiodocumentaire die extra tot leven wordt gebracht door een mechanische miniatuurversie van de ‘Koekenstad’.  We maken een beeldende audio-installatie waarin we de zoete geuren en de vergane glorie van de Antwerpse koekfabrieken verweven met hedendaagse verhalen die zich afspelen in de huiskamers van het Kiel over Linkeroever tot op de Luchtbal.

Met deze audio-installatie zullen we terug naar de verschillende wijken trekken om zo de verhalen te delen voordat ze samen met de sinjoren verloren gaan. 

De koekjesfabrieken waren vooral groot in de eerste helft van de 20ste eeuw waardoor er al veel verhalen verloren zijn gegaan. Het zal niet evident worden om mensen te vinden die nog levendige herinneringen hebben aan die tijd, maar dat maakt het des te belangrijker om NU op zoek te gaan naar die verhalen en ze vervolgens te delen. 

Werving van een divers publiek om samen koeken mee te bakken zal zeker een tijdsinvestering vragen. We rekenen hier op de samenwerking met de verschillende buurthuizen, gemeenschapscentra, wijkhuizen, café's..  en gebruik te mogen maken van hun netwerk in de buurt. 

Fase 1 : verhalen sprokkelen

We gaan op zoek naar de geschiedenis van ‘Antwerpen als koekenstad’. We zoeken mensen die nog herinneringen hebben aan de koekfabrieken: de geuren nog kunnen beschrijven, zich nog herinneren hoe ze er werkten, nog voor zich zien hoe de koekjes verpakt waren in metalen dozen. We zoeken verhalen, anekdotes, feiten, beeld, geluid… die een overlevering zijn van wat de koekenstad ooit geweest moet zijn. 

Ook trekken we met een mobiele bakoven en koekingrediënten naar de zes verschillende wijken die ons district omvat. In samenwerking met gemeenschapscentra, buurtverenigingen en culturele centra, café's verzamelen we de favoriete recepten van buurtbewoners en werven we een diverse groep Antwerpenaren die een namiddag samen met ons hun favoriete koekje willen komen bakken. We gaan gesprekken aan over de oorsprong van het koekje, welke verhalen er aan vast hangen, welke herinneringen het oproept. Om zo een beeld te krijgen van Antwerpen als Koekenstad anno 2024. 

Fase 2: Uitwerking beeld en audio 

Anke trekt met haar audiotoestel naar mensen die eerder deelnamen en die hun verhaal ook voor de micro willen delen. Ze selecteert zowel oude als nieuwe verhalen en kruipt vervolgens in haar studio om een audiodocumentaire te maken met de gesprokkelde verhalen, geluiden, anekdotes en weetjes, om het opnieuw tot leven gebrachte erfgoed te verweven met hedendaagse verhalen. 

Elke bouwt intussen in haar atelier aan een mechanisch verbeelde miniatuur-koekenstad, die de zinnen prikkelt en de toeschouwer mee trekt in het vertelde verhaal. 

We brengen beeld en audio samen in een beeldende audio-installatie waarmee we opnieuw door de verschillende wijken trekken zodat de inwoners de verhalen van de verschillende wijken kunnen horen en zo kunnen ervaren dat ze deel zijn van een groter verhaal.

- mobiele oven

- materiaal voor de mechanische miniatuur-koekenstad (hout, maquettemateriaal, miniatuur, staal, mechanische onderdelen, verf,..) 

Drie betaalde werkkrachten: 

Anke Van Meer - onderzoek/ participatief traject in de wijken/ audiodocumentaire 

Elke Lemmens - onderzoek/ participatief traject in de wijken/ mechanische installatie  Muzikant  - muziek voor de audiodocumentaire

Voorbereiding: 11.000 euro 

contact met buurthuizen,
koekenbak voorbereiden + uitvoeren
Research (archieven, online, musea,.. )
Mobiele bakoven bouwen 

Creatie: 25 600 euro  

Interview, script,  montage, voice-over, ..
Ontwerpen, ontwikkelen & bouwen

Afwerking: 3800 euro 

Samenbrengen audio & beeld.
Uittesten & herwerken 

Extra: 5.300 euro

Muzikant - 1500 euro 

Over een periode van 8 maanden zullen Anke en Elke samen 108 dagen op het project werken. De muzikant werkt 3 à 4 dagen aan muziek voor de audiodocumantaire. 

Er wordt gewerkt aan een  fair pay dagprijs van 350 euro (ex. btw) 

- ingrediënten en materialen  voor de koeken

- communicatie - wervingsflyers/ uitnodigingen presentatie beeldende audioinstallatie...